Οι αντιλήψεις του Schrodinger για το
"Τι είναι η ζωή"

Οι αντιλήψεις του Schrodinger για το "Τι είναι η ζωή"

3.4) Η φύση της συνείδησης και της ελεύθερης βούλησης

συνείδηση, μάτι

Ο επίλογος του βιβλίου του Schrödinger τιτλοφορείται «Αιτιοκρατία και ελεύθερη βούληση». Εκεί σημειώνει: «Ως ανταμοιβή για τον μεγάλο κόπο στον οποίο μπήκα για να εκθέσω τις καθαρά επιστημονικές πλευρές του προβλήματός μας sine ira et studio (χωρίς πικρία και προκατάληψη), θα ήθελα να μου επιτραπεί να προσθέσω την δική μου υποκειμενική, αναγκαστικά, άποψη για τις φιλοσοφικές επιπτώσεις.» (σ. 119)

Υποστήριξε ότι, σε αντίθεση με την άποψη που είχαν μερικοί φυσικοί, η κβαντική απροσδιοριστία δεν διαδραματίζει κανέναν ρόλο στα βιολογικά φαινόμενα, εκτός ίσως από την ενίσχυση της καθαρά τυχαίας φύσης των μεταλλάξεων, των διαδικασιών μείωσης κ.τ.λ. Δύο σημαντικά θέματα που εξετάζονται από τον Schrödinger είναι: (α) Οι λειτουργίες των οργανισμών σύμφωνα με τους νόμους της φύσης ως καθαρά «μηχανικές» δομές και (β) Η αίσθησή μας ότι κατευθύνουμε τις κινήσεις μας, το ότι ξέρουμε τις συνέπειες των ενεργειών μας και αναλαμβάνουμε την ευθύνη για αυτές. Από αυτές τις σκέψεις ως αφετηρία, ο Schrödinger έφτασε στο συμπέρασμα ότι το «Εγώ» (υπό την ευρύτερη έννοια) του όποιου ανθρώπου ελέγχει τη «κίνηση των ατόμων» του σύμφωνα με τους νόμους της φύσης. Τα πολλά «εγώ» αποτελούν μια ψευδαίσθηση και μόνο ένα «εγώ» (μια τελική «συνείδηση») υπάρχει, από την οποία πηγάζουν όλες οι άλλες.

Αυτή η ιδιαίτερη άποψή του Schrödinger στο «Τι είναι η ζωή;» εξέπληξε αρκετούς διακεκριμένους επιστήμονες. Ανέφερε ακόμη: «Στη Χριστιανική ορολογία, το να πει κανείς: «Γιατί Εγώ είμαι ο Κύριος ο Παντοδύναμος» ακούγεται βλάσφημο και τρελό. Αλλά αγνοήστε αυτούς τους συσχετισμούς για την ώρα και αναλογιστείτε αν το παραπάνω συμπέρασμα είναι το πλησιέστερο στο οποίο θα έφτανε ένας βιολόγος για να αποδείξει την ύπαρξη Θεού και την αθανασίας μαζί» (σ.120). Ανέφερε ότι μια παρόμοια πεποίθηση καταγράφηκε πριν από 2500 χρόνια στην αρχαία Ινδία από τους Vedanta: «Από τα πρώτα χρόνια των μεγάλων Ουπανισάντ αναγνώριση ότι Athman = Brahman (ο προσωπικός εαυτός ισούται με τον πανταχού παρόντα, αιώνιο εαυτό που κατανοεί τα πάντα) θεωρείτο στην ινδική σκέψη κάθε άλλο παρά βλασφημία» (σ. 120) . Και συνεχίζει παρακάτω: «οι μυστικιστές των αιώνων, ανεξάρτητα, αλλά συνάμα σε τέλεια αρμονία μεταξύ τους (…) έχουν περιγράψει, ο καθένας τους, την μοναδική εμπειρία της ζωής τους με λόγια που θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν στη φράση «έχω γίνει Θεός».»

Για τον Schrödinger, είναι λανθασμένη η ιδέα της πολλαπλότητας των συνειδήσεων που είναι ευρέως αποδεκτή από τους δυτικούς φιλοσόφους (και στην οποία αντιτάσσονταν οι Ουπανισάντ). Επισημαίνει μάλιστα ότι «οδηγεί σχεδόν αμέσως στην επινόηση ψυχών –όσες είναι τα σώματα– και στην ερώτηση του εάν είναι θνητές (…) Έχουν τεθεί πολύ πιο ανόητα ερωτήματα: «Άραγε έχουν και τα ζώα ψυχή;»». Έτσι προτίμησε να αντιλαμβάνεται την αποκαλούμενη πολλαπλότητα ως μια σειρά διαφορετικών πτυχών της μιας συνείδησης.

Συνέχεια άρθρου >

Μετάβαση σε άλλη ενότητα του άρθρου: